Ενημέρωση

Μεγάλο «αγκάθι» στη λειτουργία των παιδικών σταθμών αποτελεί η έλλειψη προσωπικού. Οταν μάλιστα το 52% των εργαζομένων στους 2.400 βρεφονηπιακούς σταθμούς της χώρας είναι συμβασιούχοι, καταλαβαίνει κανείς, ένεκα Μεσοπρόθεσμου και μνημονιακών πολιτικών, πόσο θολό φαντάζει το τοπίο για το θεσμό της προσχολικής αγωγής.

Είναι ενδεικτικό ότι ένας ολοκαίνουργιος παιδικός σταθμός του Δήμου Βύρωνα στην περιοχή του Καρέα, μέσα στο πράσινο, πλήρως εξοπλισμένος, είναι πολύ πιθανόν να μη λειτουργήσει τον Σεπτέμβριο. Κι αυτό γιατί δεν υπάρχει προσωπικό και καμία απάντηση ακόμη από το υπουργείο Εσωτερικών στο αίτημα του δήμου για την έγκριση της πρόσληψης, έστω και με σύμβαση ορισμένου χρόνου, έξι ατόμων για να καλύψουν τις ανάγκες 40-50 παιδιών που μπορούν να φιλοξενηθούν σ' αυτόν. Και είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι, με τα μέχρι αυτή τη στιγμή δεδομένα, 1.565 παιδιά, που οι γονείς τους υπέβαλαν αίτηση για την εισαγωγή τους από τον Σεπτέμβριο σε παιδικούς σταθμούς του Δήμου Αθηναίων, μένουν εκτός.

Τη Δευτέρα ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης ζήτησε από την κυβέρνηση -και κάλεσε και τις δημοτικές παρατάξεις να στηρίξουν από κοινού το αίτημα- ειδική νομοθετική ρύθμιση για την παραμονή, για εύλογο χρονικό διάστημα, στο δήμο των συμβασιούχων που καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες. Προφανώς χωρίς αυτούς ούτε μισή αρχοντιά (βλ. καθαριότητα) θα έχουμε ούτε και παιδικούς σταθμούς. Τουλάχιστον παιδικούς σταθμούς που δεν θα αποτελούν «πάρκινγκ νηπίων» μόνο, αλλά θα απαντούν στην ανάγκη για εξέλιξη, έκφραση και μάθηση.

Μπορεί η αφορμή γι' αυτό το ρεπορτάζ να ήταν το κλείσιμο -πρωτίστως για λόγους, όπως επισημάνθηκε, ακαταλληλότητας κτηρίων- τεσσάρων βρεφονηπιακών σταθμών στο Δήμο Αθηναίων, αλλά αυτό φαίνεται να είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου.

«Ουσιαστικά αυτό που υποκρύπτεται είναι η έλλειψη πόρων και ανθρώπινου δυναμικού που θα στελεχώσει το θεσμό της προσχολικής αγωγής» σημειώνει η Ευαγγελία Καλαϊτζή, πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Βρεφονηπιαγωγών ΤΕΙ. «Αυτό που βλέπουμε εμείς, αναφέρει, με αφορμή τα πρώτα στοιχεία πανελλαδικά για τη νέα χρονιά, είναι: συρρίκνωση του θεσμού, αποδόμηση του δημόσιου και παιδαγωγικού του χαρακτήρα και μείωση της ποιότητας παροχών προς το παιδί και την οικογένεια».

Χαρακτηριστικό είναι άλλωστε ότι «το 84% των τμημάτων των παιδικών σταθμών είναι υπεράριθμα, ενώ το 68% των σταθμών πανελλαδικά έχει ελλείψεις σε παιδαγωγικό και βοηθητικό προσωπικό».

Μπορεί, σύμφωνα με τον πρότυπο κανονισμό του υπουργείου Εσωτερικών που διέπει τη λειτουργία όλων των παιδικών σταθμών, η αναλογία στα βρεφικά τμήματα (από 6 μηνών έως δυόμισι χρόνων) να είναι δύο παιδαγωγοί και μία βοηθός για 12 παιδιά και στα προνηπιακά (από δυόμισι χρόνων έως πέντε) δύο παιδαγωγοί για περίπου 25 παιδιά, «αυτό όμως πανελλαδικά δεν ισχύει παρά ως εξαίρεση σε κάποιους δήμους» λέει η κ. Καλαϊτζή. Υπάρχουν βρεφικά τμήματα, προσθέτει, που λειτουργούν με 18 παιδιά και... μιάμιση παιδαγωγό (μία παιδαγωγό δηλαδή και μία βοηθό η οποία είναι ταυτόχρονα και σε άλλο τμήμα) και προνηπιακά με 45 ή και 50 παιδιά και μία παιδαγωγό.

Τονίζει ότι ο ρόλος του παιδικού σταθμού στη χώρα μας, στη σημερινή κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα όπως διαμορφώνεται, είναι εξαιρετικά σημαντικός. «Αποτελεί, λέει, το συνδετικό ιστό της τοπικής κοινωνίας. Σήμερα, που οι γονείς μαστίζονται από την οικονομική κρίση, δουλεύουν με ελαστικές μορφές εργασίας, κάποιοι απ' αυτούς είναι άνεργοι ή αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα, είναι ένας χώρος που μπορεί να συμβάλει στην ψυχική ισορροπία των παιδιών».

Δήμος Αθηναίων

Στα χαρτιά είναι 87, στην πραγματικότητα γύρω στους 80 οι παιδικοί σταθμοί του Δήμου Αθηναίων, που ανήκουν στην αρμοδιότητα του Δημοτικού Βρεφοκομείου Αθηνών. Φέτος σ' αυτούς εγγράφονται, σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία, 5.353 παιδιά, ενώ εκτός μένουν 1.565, των οποίων οι γονείς έκαναν μεν αίτηση αλλά... ατύχησαν. Οι 945 πληρούσαν μεν τις προϋποθέσεις για να εισαχθούν, αλλά δεν υπήρχαν θέσεις, έτσι κατατάσσονται στους «επιλαχόντες», ενώ απορρίφθηκαν οι αιτήσεις για 620. Το γιατί, σηκώνει κουβέντα: Ελλιπή δικαιολογητικά απ' τη μία αλλά και ένας εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας που θέτει ουκ ολίγους περιορισμούς. Ενα παράδειγμα αρκεί: απαραίτητη προϋπόθεση για να φιλοξενηθεί ένα παιδί σε σταθμό είναι οι γονείς του να εργάζονται και οι δύο. Η αίτηση απορρίπτεται όταν η μητέρα δηλώνει οικιακά ή (εντελώς παράλογο αυτό) όταν και οι δύο γονείς είναι άνεργοι, χωρίς να διαθέτουν όμως κάρτα ανεργίας. Κι αυτό σε δύσκολους καιρούς, που η ανεργία απογειώνεται και τη στιγμή που, όπως έχει λεχθεί, για αρκετά παιδιά το φαγητό που τρώνε στο σταθμό είναι και το μοναδικό στη διάρκεια της ημέρας.

«Κάποιοι αναγκάζονται να πάρουν ακόμη και εικονικά διαζύγιο για να φαίνεται ότι είναι μονογονεϊκή η οικογένεια και να μπει το παιδί πιο εύκολα» αναφέρει η Μαρία Κανελλοπούλου, δημοτική σύμβουλος με την «Ανοιχτή Πόλη» και μέλος στο Δ.Σ. του Βρεφοκομείου Αθηνών. Η ίδια φέτος ήταν μέλος της επιτροπής επιλογής αιτήσεων στο 6ο διαμέρισμα (Αγ. Παντελεήμονας, Κυψέλη) και διηγείται το πώς βίωσε εκείνη την ημέρα: «Πήγα στις 9 το πρωί και έφυγα στις 10.30 το βράδυ με έναν έρπη μέχρι το μάγουλο από την αγωνία να πετύχω ένα παζλ δικαιοσύνης. Πράγμα που είναι ανέφικτο με τον ισχύοντα κανονισμό. Ούτε ο κανονισμός θα χρειαζόταν ούτε τίποτα, αν οι σταθμοί ήταν τόσοι όσες και οι ανάγκες». Δεν είναι δυνατόν, προσθέτει, να έχουν δεσμευτεί χώροι από χρόνια για την ανέγερση παιδικών σταθμών και να μην έχει προχωρήσει αυτό.

Αναφερόμενη στο γεγονός του κλεισίματος τεσσάρων παιδικών σταθμών στο Δήμο Αθηναίων θα πει ότι οι λόγοι καταλληλότητας των κτηρίων που προέβαλε η διοίκηση του Βρεφοκομείου είναι προσχηματικοί. Το γεγονός δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από τις μνημονιακές πολιτικές, για να μειωθεί δηλαδή το κόστος και να «γλιτώσουμε» υπαλλήλους.

«Το μεγάλο πρόβλημα δεν είναι τα κτήρια, αυτό μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε. Υπάρχει δυνατότητα και μίσθωσης και αγοράς. Το Βρεφοκομείο έχει κάποια κληροδοτήματα για παιδικούς σταθμούς. Το πρόβλημα έχει να κάνει με το ανθρώπινο δυναμικό», σημειώνει η πρόεδρος του Βρεφοκομείου Αθηνών Μαρία Ηλιοπούλου.

Τις προάλλες στο δημοτικό συμβούλιο πήραμε απόφαση, προσθέτει, να πάμε στον υπουργό για το ζήτημα των συμβασιούχων, οι οποίοι καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες και έχουν ενσωματωθεί στη λειτουργία των παιδικών σταθμών, αλλά και για τους επιτυχόντες στο διαγωνισμό του ΑΣΕΠ -έγινε πριν από τρία χρόνια- για την πρόσληψη περίπου 300 ατόμων στους παιδικούς σταθμούς και στο Δημοτικό Βρεφοκομείο.

Σημειώνει ότι έχει αρχίσει ήδη η διαβούλευση για τον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας των παιδικών σταθμών ώστε μέχρι τον Οκτώβριο να έχει αλλάξει. «Η επιθυμία η δική μου, λέει, είναι να υπάρχει μεν μια μοριοδότηση για τους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα, αλλά να μην αποκλείονται και οι υπόλοιποι. Δεν μπορούμε για παράδειγμα να αγνοήσουμε τα 620 παιδιά των οποίων απορρίφθηκαν οι αιτήσεις τους φέτος. Στόχος μας είναι όλα τα παιδιά να έχουν δικαίωμα προσχολικής αγωγής».

Αυτή τη στιγμή χρειάζονται για να καλύψουν τις ανάγκες των παιδιών στους παιδικούς σταθμούς του Δήμου Αθηναίων 580 άτομα παιδαγωγικό προσωπικό. Απασχολούνται 568, εκ των οποίων οι 181 με συμβάσεις έργου. Στην εισήγησή της στο δημοτικό συμβούλιο η κ. Ηλιοπούλου αναφέρθηκε στο δύσκολο χειμώνα, «με το φάσμα της απόφασης των δικαστηρίων για τις υποθέσεις των συμβασιούχων τον Δεκέμβρη να απειλεί με πραγματικό κλείσιμο πολλούς παιδικούς σταθμούς αν δεν προσληφθεί ούτε το προσωπικό του ΑΣΕΠ».

«Το ζήτημα δεν είναι αν κλείνουν κάποιοι παιδικοί σταθμοί, αλλά πώς λειτουργούν οι υφιστάμενοι. Το προσωπικό που μεταφέρεται από τους σταθμούς που κλείνουν σε άλλους δεν φτάνει για να καλύψει τα κενά που υπάρχουν. Το ζήτημα που πρέπει να βάζουν οι γονείς είναι αν καλύπτεται η ασφάλεια των παιδιών τους στους ήδη λειτουργούντες», σημειώνει ο Σπύρος Πολυζώης, πρόεδρος του σωματείου εργαζομένων στους παιδικούς σταθμούς του Δήμου Αθηναίων και του Δημοτικού Βρεφοκομείου Αθηνών. Το «νούμερο ένα» πρόβλημα είναι η υποστελέχωση. Αν τον Δεκέμβριο που θα γίνει η εκδίκαση των ασφαλιστικών μέτρων κάτι δεν πάει καλά, θα κλείσουν καμιά σαρανταριά σταθμοί, λέει και προσθέτει ότι στις 30 Σεπτεμβρίου λήγουν οι συμβάσεις ακόμη 35 ατόμων. Μιλάει για συμπτύξεις τμημάτων που γίνονται, για το ωράριο εργασίας που ανέβηκε από τις 6 ώρες στις 8, χωρίς διάλειμμα, για τις εξαντλητικές συνθήκες και τονίζει ότι αν η πολιτεία θέλει να λειτουργήσουν οι παιδικοί σταθμοί του Δήμου Αθηναίων, θα πρέπει να κάνει μια εξαίρεση για να προσληφθούν οι επιτυχόντες του ΑΣΕΠ, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα φύγουν οι συμβασιούχοι. Ανθρωποι που εργάζονται οκτώ και εννιά χρόνια με συμβάσεις έργου, που έχουν εμπλακεί από πέρσι σ' ένα δικαστικό αγώνα, όπως μας λέει η Ζωγραφιά Γκενόγλου από την επιτροπή συμβασιούχων, και που σήμερα δουλεύουν στους παιδικούς σταθμούς με προσωρινές διαταγές.

Δήμος Αμαρουσίου

Πενία τέχνας κατεργάζεται. Ταιριάζει στην περίπτωση του Δήμου Αμαρουσίου. Η καινούργια χρονιά για τους παιδικούς σταθμούς στο Μαρούσι θα ξεκινήσει με μειωμένο το προσωπικό κατά 35% σε σχέση με πέρσι. Οπως μας είπε ο Νίκος Κάββαλος, υπεύθυνους για τους παιδικούς σταθμούς στο δήμο, το υπουργείο δεν επέτρεψε να ανανεωθούν οι συμβάσεις (ορισμένου χρόνου) εργαζομένων. Παρ' όλ' αυτά ο αριθμός των παιδιών που θα φιλοξενηθούν στους 12 παιδικούς σταθμούς θα κυμανθεί στα ίδια επίπεδα. Περίπου 1.000 παιδιά. Πώς έγινε αυτό; Ο δήμος αποφάσισε να μειώσει τα βρεφικά τμήματα, στα οποία απαιτείται πολύ περισσότερο προσωπικό και να πάρει περισσότερα νήπια.

Δήμος Βύρωνα

Μέχρι το 2009 ο Δήμος Βύρωνα ήταν σε θέση να ικανοποιήσει όλες τις αιτήσεις που υποβάλλονταν. Φέτος στους 9 παιδικούς σταθμούς θα φιλοξενηθούν γύρω στα 530 παιδάκια, ενώ θα μείνουν εκτός, απ' ό,τι φαίνεται, κάπου 260. «Η ζήτηση είναι μεγάλη λόγω κρίσης αλλά και οι ελλείψεις σε προσωπικό. Εχουμε στείλει ήδη έγγραφο στο υπουργείο για να πάρουμε 9 άτομα με σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου. Μας έδωσαν έγκριση για τους τέσσερις. Προχθές στείλαμε καινούργιο χαρτί με το οποίο ζητάμε ακόμη πέντε. Αν πάρουμε το προσωπικό θα μπορέσουμε να εξυπηρετήσουμε άλλα 40 παιδιά. Αν όχι, θα πρέπει να τα κόψουμε. Τα τελευταία δύο χρόνια έχουν αποχωρήσει με σύνταξη 11 άτομα, ενώ τώρα λήγουν και οι συμβάσεις κάποιων παιδαγωγών», λέει ο Φίλιππος Καρατζάς, πρόεδρος του Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου Δημοτικοί Παιδικοί Σταθμοί Βύρωνα.

Δήμος Περιστερίου

Η Ξένη Κορόγιαννη, πρόεδρος του Οργανισμού Προσχολικής Αγωγή, Αθλητισμού και Πρόνοιας του Δήμου Περιστερίου, σημειώνει ότι φέτος θα φιλοξενηθούν στους 20 παιδικούς σταθμούς του δήμου λιγότερα παιδιά σε σχέση με πέρσι εξαιτίας των ελλείψεων σε προσωπικό και για λόγους ασφαλείας. Ακριβή αριθμό δεν μας έδωσε, καθώς τα αποτελέσματα δεν έχουν ακόμη βγει. Πέρσι είχαν φιλοξενηθεί περίπου 1.300 παιδιά. Οι καινούργιες αιτήσεις φέτος, χωρίς δηλαδή τις επανεγγραφές, φτάνουν τις 753. Ο Οργανισμός έχει στείλει από καιρό έγγραφο στο υπουργείο Εσωτερικών ζητώντας έγκριση για να προσλάβει 45 άτομα με συμβάσεις ορισμένου χρόνου (εντεκάμηνες). Η έγκριση δόθηκε για 23. Εχει ζητήσει επίσης άλλα 30 άτομα όλων των ειδικοτήτων για να καλύψουν ανάγκες με συμβάσεις έργου. Εκτός από μία που εγκρίθηκε, δεν υπάρχει απάντηση για τις άλλες, ενώ εκκρεμούν και δύο διαγωνισμοί μέσω ΑΣΕΠ για 18 άτομα μόνιμο προσωπικό. *

!Ενδεικτικά, οι περιοχές ανά δημοτικά διαμερίσματα είναι οι εξής: 1ο διαμέρισμα: Πειραιώς, Κολωνάκι, Πλάκα, Εξάρχεια, Αγ. Παύλος, πλ. Βάθης. 2ο διαμέρισμα: Νέος Κόσμος, Παγκράτι. 3ο διαμέρισμα: Βοτανικός, Πετράλωνα. 4ο διαμέρισμα: Ακαδημία Πλάτωνος, Σεπόλια, Κολωνός, Κάτω Πατήσια (προς Θυμαράκια). 5ο διαμέρισμα: ένα κομμάτι των Κάτω Πατησίων (πάνω από την Αχαρνών), Ριζούπολη, Ανω Πατήσια, Προμπονάς. 6ο διαμέρισμα: Κυψέλη, Αχαρνών. 7ο διαμέρισμα: Αμπελόκηποι, Γκύζη, Ελληνορώσων.