Ενημέρωση

Στις πολλαπλές δυσμενείς επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία από την εφαρμογή των μέτρων που προβλέπονται στο διαβόητο Μνημόνιο (που η κυβέρνηση, χωρίς καμιά ουσιαστική διαπραγμάτευση υπέγραψε με την τρόικα) έχουμε αναφερθεί σε πολλά άρθρα μας στην «Ελευθεροτυπία».

Τις επιπτώσεις αυτές τις νιώθουν όλα τα νοικοκυριά και όλες οι επιχειρήσεις. Απόδειξη η καθολική, σχεδόν, αντίθεσή τους προς αυτά, όπως δείχνουν όλες οι (παλαιότερες και εντελώς πρόσφατες) δημοσκοπήσεις.

Σε ό,τι αφορά τα νοικοκυριά, η σοβαρότερη επίπτωση των μέτρων αυτών αφορά τη συρρίκνωση της αγοραστικής δύναμης των εισοδημάτων τους, συρρίκνωση που προέρχεται από:

- τις απολύσεις εργαζομένων από επιχειρήσεις που κλείνουν ή μειώνουν το προσωπικό τους,

- την κατάργηση του 13ου και 14ου μισθού στο δημόσιο τομέα και της 13ης και 14ης σύνταξης στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα,

- τη μείωση των 12 πλέον μισθών και συντάξεων,

- την παραπέρα μείωση των συντάξεων με την επαναφορά του ΛΑΦΚΑ και, φυσικά, από

- τον καλπάζοντα πληθωρισμό εξαιτίας της αύξησης του ΦΠΑ και των φόρων στα καύσιμα, τα ποτά και τα τσιγάρα.

Η μείωση της αγοραστικής δύναμης εκείνων που είχαν υψηλούς μισθούς ή συντάξεις δεν προκαλεί σοβαρά προβλήματα σε μονομελή ή διμελή νοικοκυριά, δηλαδή σε νοικοκυριά που δεν έχουν παιδιά ή τα παιδιά τους είναι οικονομικά ανεξάρτητα. Δεν συμβαίνει, όμως, το ίδιο σε νοικοκυριά με τέτοιους μισθούς, στην περίπτωση που έχουν ανήλικα παιδιά ή τα ενήλικα παιδιά τους έχουν ανάγκη οικονομικής στήριξης.

Πολύ χειρότερη (και σε πολλές περιπτώσεις εντελώς δραματική) είναι η κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οικογένειες με χαμηλό ή μεσαίο εισόδημα που έχουν ανήλικα παιδιά ή ενήλικα παιδιά που εξαρτώνται οικονομικά από αυτούς και ιδιαίτερα οι τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες. Οι οικογένειες αυτές αντιμετώπιζαν οικονομικά προβλήματα και πριν από την οικονομική κρίση. Τα μέτρα του Μνημονίου επιδείνωσαν τα προβλήματα αυτά.

Ολα αυτά τα προβλήματα αγνοήθηκαν, όταν αποφασίστηκε η εφαρμογή των μέτρων του Μνημονίου και δεν έγινε καμιά διαφοροποίησή τους, ώστε να αποφευχθεί η χειροτέρευση μιας ήδη κακής οικονομικής κατάστασης στην οποία βρίσκονταν οι οικογένειες με παιδιά με μεσαίο ή χαμηλό οικογενειακό εισόδημα. Σήμερα οι οικογένειες αυτές στενάζουν εξαιτίας της αύξησης των προβλημάτων τους, και ορισμένες από αυτές (δυστυχώς όχι λίγες) έχουν φτάσει σε οριακές καταστάσεις.

Είναι γνωστό ότι, πριν από την κρίση, ένα ποσοστό γύρω στο 20% του πληθυσμού της χώρας ζούσε κάτω από το όριο της φτώχειας. Ενα μεγάλο μέρος του πληθυσμού αυτού αποτελούσαν οι οικογένειες με παιδιά και με χαμηλό εισόδημα. Είναι, επομένως, σαφές ότι με τα μέτρα που έχουν ληφθεί, και με τις διαφορετικής έκτασης επιπτώσεις τους, το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί, και, δυστυχώς, θα αυξηθεί και το ποσοστό των οικογενειών με παιδιά που ζουν κάτω από το όριο της έσχατης φτώχειας, αντιμετωπίζοντας πρόβλημα, κυριολεκτικά, επιβίωσης.

Εκτός όμως, από τις παραπάνω, τα μέτρα αυτά θα έχουν και άλλες συνέπειες. Η κυριότερη από αυτές είναι η μείωση των γεννήσεων. Ηδη αυτό συνέβη στις ΗΠΑ, στις οποίες, με βάση στοιχεία που ανακοινώθηκαν πρόσφατα, οι γεννήσεις το έτος 2009 μειώθηκαν κατά 200.000. Στην περίπτωση της χώρας μας, μια νέα μείωση των γεννήσεων θα είναι κυριολεκτικά εθνική καταστροφή, δεδομένου ότι, όπως έχουμε δείξει σε πολλά άρθρα μας, τα τελευταία δέκα τουλάχιστον χρόνια, οι θάνατοι των Ελλήνων ξεπερνούν τις γεννήσεις από Ελληνίδες μητέρες, δηλαδή ο ελληνικός πληθυσμός της χώρας μειώνεται.

Εκτός από τη μείωση των γεννήσεων, τα μέτρα του Μνημονίου θα ενισχύσουν και την τάση αποφυγής σύναψης γάμων των νέων (τάση που υπήρχε και πριν από την κρίση), επιδεινώνοντας ακόμα περισσότερο το οξύτατο δημογραφικό πρόβλημα της χώρας. Ενα πρόβλημα που αποτελεί μια από τις βασικές, αν όχι τη βασικότερη αιτία τού, οξύτατου επίσης, συνταξιοδοτικού προβλήματος.

Από τα όσα προαναφέρθηκαν είναι σαφές ότι δεν μπορεί να συνεχιστεί η καταστροφική εισοδηματική πολιτική που εφαρμόζει η κυβέρνηση για τις οικογένειες με μεσαία και χαμηλά εισοδήματα που έχουν παιδιά. Απαιτείται άμεση διαφοροποίησή της ανάλογα με την οικογενειακή και οικονομική κατάσταση των εργαζομένων και των συνταξιούχων. Η διαφοροποίηση αυτή θα πρέπει να γίνει άμεσα με ανάλογες προβλέψεις στον υπό κατάρτιση προϋπολογισμό του 2011. Πιο συγκεκριμένα, η εισοδηματική πολιτική που θα ενσωματώνεται στον προϋπολογισμό αυτό, θα πρέπει να προβλέπει:

- αύξηση και χρονική παράταση των επιδομάτων ανεργίας των ανέργων με οικογένειες με παιδιά και ανάλογα με τον αριθμό τους,

- μηνιαία επιδόματα σε οικογένειες με παιδιά, το ύψος των οποίων θα εξαρτάται από τον αριθμό των παιδιών και το ύψος του (μειωμένου) ετήσιου εισοδήματός τους,

- αύξηση του αφορολόγητου εισοδήματος ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών και το ύψος του ετήσιου εισοδήματος,

- μείωση του ΦΠΑ στις παιδικές τροφές και είδη πρώτης ανάγκης για παιδιά,

- επιδότηση του ενοικίου των τρίτεκνων και πολύτεκνων οικογενειών με χαμηλό ετήσιο εισόδημα.

Ενα εύλογο ερώτημα που γεννιέται είναι από πού θα βρεθούν οι αναγκαίοι πόροι για την υλοποίηση των παραπάνω μέτρων; Στο ερώτημα αυτό έχουμε απαντήσει με συγκεκριμένες προτάσεις σε πολλά προηγούμενα άρθρα μας. Θα αναφέρουμε μόνο μία (η οποία περιλαμβάνεται σε μια σειρά από αυτές σε ένα άρθρο μας στην «Ελευθεροτυπία» της 5.11.2009, προτάσεις που, δυστυχώς, αγνοήθηκαν τότε, με αποτέλεσμα τη σημερινή κατάρρευση των εσόδων του προϋπολογισμού). Η πρόταση αυτή είναι: αύξηση των αντικειμενικών αξιών από την 1.1.2011, ώστε να προσεγγίσουν τις αγοραίες αξίες. Τα επιπλέον έσοδα που θα προκύψουν από την αύξηση αυτή μπορούν να καλύψουν τις δαπάνες για τα παραπάνω μέτρα και να αναπληρώσουν τη μείωση των εσόδων που θα προκύψει από αυτά.

* Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι πρώην: αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ